Em Santa Catarina, major transexual da PM é aposentada compulsoriamente
Nelson Dellagiustina
Os diferentes falares de imigrantes trentinos tiroleses que se instalaram em várias localidades do Médio Vale do Itajaí como Rio dos Cedros, Ascurra e outros no Alto Vale, dentre eles Rio do Sul, Taió e Rio do Oeste, se mesclaram com o tempo entre algumas famílias de Rodeio, mas o dialeto trentino predominou. Em Rodeio temos um cidadão nato, Ludovico Adami, neto de imigrantes tiroleses trentinos e vênetos, que começou a escrever versos e compor músicas em dialeto em 1995, no intuito de recordar o idioma dos anos de infância e que fora língua corrente da maioria da população de Rodeio até meados da década de 1960. Hoje, o dialeto trentino ainda é preservado, mas pouco falado das gerações mais novas. Dentre as inúmeras composições escritas por Ludovico Adami, leia os versos de "RICORDI".
A le volte me vem sentimenti
che fa pianzer e fa sospirar;
me ricordo dei primi bèi tempi,
'do viveva 'ncor senza pensar.
Vedo mama coi so mateloti,
sempre 'ntorno a 'n grand fogolar;
co la casa, le stale e i stalti,
co le robe e'ncor tut da netar.
Vedo 'l babo cativ' co la vita,
sú 'n colonia, nel bosch a laorar.
Dopo cena, al fum de la pipa,
conta storie per farla passar.
L'era tempi de bruti sudori:
bisogneva qualcos' guadagnar.
Così stes se porteva ei amori,
tra bestieme o preghiere... a cantar!
Seguem algumas palavras e expressões do nosso dialeto.
Onhitánt = de vez em quando
Ótcho = olho
Ôndja = unha
Ônt = gordura
Ônzer = passar gordura
Va fáte onzer = cai fora; você não entende
Padéla = panela; frigideira
Paidír = evacuar (vermes, lombrigas)
Paiôm = colchão de palha de milho
Paitchêp = magrinho; coitadinho
Palôm = poste para luz elétrica
Pám = pão
Pána; têla = nata; creme de leite
Panizél = fralda
Papagál = papagaio; ignorante
Parárlo via = mandar embora; enxotar
Passandomám = depois de amanhã
Páscol = pasto
Pát = pato
Patchóca = lama; lodo
Paúra = medo
Peáda = coice; pontapé
Pêgro = lerdo; lento; vagaroso
Per em cul de na útcha = por pouco; por um triz
Per la pu secúra = por cuidado (precaução)
Períba = tiriba
Perícol mát =muito perigoso; perigo iminente
Periquêt = periquito
Permalôss = não gostar
Perquê = porque ou por quê?
Pérsegui = pêssegos
Persêmol = salsa
Pertegú = bem-te-vi
Pêss = peixe
Péssa de lavarzô = pano para lavar louça
Pesseguê = Rapidos! Sejam ágeis!
Pestár = pisar (com os pés); socar
Pétem = pente
Petissót = baixinho (estatura)
Pietá ai sássi = digno de compaixão (dó)
Píla = pilão (moer cereais)
Pilarôl = pau roliço para bater cereais
Pinháta = recipiente de barro
Pinpinhégol = qualquer coisa (ventil de pneu, por exemplo)
Políto = bem feito; bem
Panizél = fralda
Petára = calça frouxa na traseira
Pêtola = carapicho
Patáte móre = batatinhas
Polsár em pessót = descansar um pouco
Piótchio = piolho
Piôva = chuva
Pipastrél = morcego
Pissárse a dóss = rir muito (mijar-se)
Pissotél(a) = fedelho; moleque
Poiát = pinto
Poiatél = pintinho
Poldárse = pode ser
Polinár = poleiro
Políni = tipos de pulgas (nas aves)
Pôlver = pó; pólvora
Pontezél = varanda de casa de madeira
Pór = verruga
Porêto = coitado; que causa dó
Pôss = poço; cisterna
Pregár = rezar
Prezôr = coalho
Puína = queijinho bem fino
Púless = pulga
Putéla = mocinha; rapariga
Qualcóss = qualquer coisa; alguma coisa
Quegárse a dóss = ficar com medo
Qüért = telhado
Qüérta = cobertor
Qüértchio´= tampa (de panela)
Quíquera = xícara
Radôr = navalha (para barbear-se)
Raminél = chaleira
Rampím = gancho para apanhar frutas
Randjár = consertar
Rampegár = trepar; subir
Repetôm = peidão
Rêtcha = orelha
Rezentár le róbe = enxaguar (roupas)
Ríder = rir
Ríss ou rízo = arroz
Róbe = roupas
Róbe de le féste = roupas para festas
Róbe del di diópra = roupas para trabalho
Róbe sbregáde = roupas rasgadas
Rônca = foice
Rôss come en peverôm = vermelho como pimentão; envergonhar-se
Rossúm = gema do ovo
Rovína = desgraça; estrago
Rúba = arroba
Rugánt = porco
Rúzem = enferrujado
Rostír = fritar
Deixe seu comentário